Social return
Bij het Rijk vinden wij dat iedereen recht heeft op betaald werk. Ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Het kabinetsbeleid van het Rijk (inkopen met impact) beschrijft dat duurzaam, sociaal en innovatief inkopen voortaan de standaard is bij het Rijk. Een van de doelen van de inkoopstrategie Rijksoverheid is: baankansen creëren voor mensen die minder makkelijk op de arbeidsmarkt komen.
Wat is social return?
Social return is een aanpak om meer werkgelegenheid te creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Waarom social return binnen een aanbesteding?
Dit is kabinetsbeleid. Er wordt een contractuele voorwaarde opgenomen in het aanbestedingstraject. De leverancier levert een investering (vaak een % van de opdrachtwaarde) om de afstand tot de arbeidsmarkt voor mensen uit specifieke doelgroepen te verkleinen.
Wie is de doelgroep?
Er zijn verschillende doelgroepen te benoemen die een afstand tot de arbeidsmarkt kunnen hebben. In onze aanbestedingen doelen wij op de volgende doelgroepen:
- Participatiewet gerechtigden (voorheen: WWB, Wsw en Wajong).
- Werkloosheidswet (WW) gerechtigden, die langer werkloos zijn dan 12 maanden, en/of 50 jaar of ouder zijn.
- Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) gerechtigden.
- Regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA) gerechtigden.
- Wet Arbeidsongeschiktheid zelfstandigen (WAZ) gerechtigden.
- Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Werkloze werknemers (IOAW) gerechtigden.
- De Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte gewezen Zelfstandigen (IOAZ) gerechtigden.
- Leer/werkplekken voor niet uitkeringsgerechtigde werkzoekenden (nuggers)
- Leer/werkplekken voor vroegtijdig schoolverlaters en jongeren met onvoldoende kwalificaties.
- Leer/werkplekken in het kader van BOL/BBL-opleidingen, VSO en/of praktijkscholen.
Buiten de doelgroep vallen: basisschoolkinderen, mensen die met pensioen zijn of mensen met al betaald werk. Dit is niet limitatief.
Dit heeft relatie met de banenafspraak: Begin 2026 moeten er in totaal 125.000 banen zijn bijgekomen voor mensen met een arbeidsbeperking. Het gaat om 100.000 extra banen in het bedrijfsleven. En 25.000 extra banen bij de Rijksoverheid.
Het verschil tussen social return 1.0 en 2.0
Social return 1.0
Social return 1.0 (klassieke variant): het inzetten van mensen uit de doelgroep voor 5% bij een opdrachtwaarde boven de €250.000,- en een looptijd langer dan 6 maanden.
Dit betekent extra werk(ervarings)plaatsen creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De medewerker wordt ingezet op het uitvoeren van de aanbestede opdracht. Het doel is om deze mensen te laten re-integreren bij de leverancier.
Social return 2.0 (Maatwerk voor mensen)
Social return 2.0 is een vrijere vorm en kan je op diverse manieren invullen. De uitvoering van social return mag direct of indirect verbonden zijn met de opdracht. Er is geen vast percentage. De aanbestedende dienst bepaalt dit of vraag je uit in een gunningscriteria.
Kiest de aanbestedende dienst niet voor social return 2.0? Dan blijft social return 1.0 van kracht.
Wat hanteert de RIS?
Binnen de RIS hanteren wij standaard social return 2.0. Dit houdt in dat social return zowel direct (SR 1.0) of indirect (2.0) op de opdracht van toepassing is. De leverancier kan hierin zelf een keuze maken.
Een aantal afnemers van de RIS hebben een ambiteuzer uitgangspunt:
- Ministerie van BZK – social return toepassen vanaf € 140.000,- excl. btw
- Ministerie van VWS – social return toepassen vanaf € 140.000,- excl. btw
- Ministerie van BZ – social return toepassen vanaf € 140.000,- excl. btw
- Ministerie van SZW – social return toepassen vanaf € 50.000,- excl. btw
Welke invullingen zijn mogelijk voor iemand met een afstand tot de arbeidsmarkt?
- een (tijdelijke) baan aanbieden incl. begeleiding.
- een opleiding/stage aanbieden.
- een training geven (taalcursussen, sollicitatiecursussen, etc.).
- coachen op bepaalde vaardigheden.
- begeleiding aanbieden.
- deelnemen aan een beroepentuin.
- samenwerking met een sociale ondernemer.
- ondersteuning bieden aan een sociale ondernemer.
Het uitgangspunt is maatwerk: de leverancier heeft zelf de ruimte om te kijken welke invulling bij zijn organisatie past, zolang de afstand tot de arbeidsmarkt verkleind wordt voor mensen uit de doelgroep.
De leverancier moet kunnen beargumenteren welke nieuwe impact dit oplevert.
Maakt de RIS gebruik van de bouwblokken methode?
Binnen de RIS hanteren wij geen bouwblokkenmethode. Deze methode richt zich vaak op de waarde per jaar te koppelen aan het invullen van een baan. Het creëren van een baan is goed, maar er zijn meer mogelijkheden. Wij geven graag ruimte om impact te maken. We onderzoeken graag samen met de leverancier en opdrachtgever de mogelijkheden om impact te maken. Dit hoeft niet perse een baan te zijn. Zie ook de voorbeelden.
Wat is het verschil tussen eis en gunningscriteria?
Als wij social return als eis stellen, is dit een verplichting die de leverancier na de gunning van de overeenkomst uit moet voeren. Er zijn meerdere opties:
- tijdens de inschrijving dient de leverancier een plan van aanpak (PvA) in;
- na gunning dient de leverancier een PvA in.
- Na gunning kijken we samen met de leverancier naar de invulling van deze verplichting.
Nemen wij social return als gunningscriterium op? We beoordelen het ingediende plan van aanpak dan bij de inschrijving. De gevraagde criteria staan in de aanbestedingsdocumenten.